In een wereld die steeds meer verbonden is, is het bijna een universele gewoonte geworden om op het werk je smartphone te checken. Meldingen, berichten, sociale media… Het is moeilijk om de constante aantrekkingskracht van het kleine scherm te weerstaan. Toch is deze gewoonte niet zonder risico, vooral in een professionele omgeving. Wat zegt de Franse wet hier eigenlijk over? Is het legaal om tijdens uw werkuren een persoonlijk bericht te beantwoorden of door sociale media te scrollen? Hier volgt een analyse van de risico’s voor uw carrière en uw relatie met uw werkgever.
De smartphone op het werk: een gangbare, maar riskante praktijk
Met de technologische ontwikkelingen en het alomtegenwoordige gebruik van smartphones is het gebruikelijk om tijdens de werkuren even op je telefoon te kijken. Maar is dat legaal? Het antwoord is niet zo eenvoudig. In Frankrijk wordt in de arbeidswetgeving niet expliciet vermeld dat smartphones tijdens kantooruren mogen worden gebruikt. Verschillende artikelen van de arbeidswet reguleren deze praktijk echter indirect.
De werktijd moet volledig aan het bedrijf worden besteed
Artikel L3121-1 van de arbeidswet is heel duidelijk: “De effectieve werktijd is de tijd waarin de werknemer ter beschikking staat van de werkgever en zich aan zijn instructies houdt, zonder zich vrijelijk met persoonlijke bezigheden te kunnen bezighouden”. Dit betekent dat alle tijd die op de smartphone wordt besteed voor persoonlijke doeleinden, kan worden beschouwd als een niet-uitvoering van zijn professionele taken. Tijdens zijn werkuren wordt namelijk van de werknemer verwacht dat hij zich aan zijn taken wijdt en ter beschikking staat van het bedrijf.
Dit betekent niet dat elk persoonlijk gebruik van de smartphone verboden is, maar misbruik kan leiden tot sancties.
Welke sancties kunnen u worden opgelegd?
De werkgever beschikt over een zekere disciplinaire bevoegdheid om de naleving van de interne regels van het bedrijf te waarborgen. Als wordt aangetoond dat een werknemer zijn smartphone tijdens zijn werkuren buitensporig gebruikt, kunnen verschillende sancties worden opgelegd:
1. De waarschuwing
De eerste stap is in de meeste gevallen een mondelinge of schriftelijke waarschuwing. Als de werkgever misbruik van de smartphone constateert, kan hij de werknemer tot de orde roepen en hem vragen zijn aandacht weer op zijn taken te richten.
2. De berisping
Als het gedrag aanhoudt, kan de werkgever besluiten om over te gaan tot een zwaardere sanctie, zoals een berisping, een disciplinaire maatregel die in het dossier van de werknemer wordt opgenomen. Dit soort sancties kan gevolgen hebben voor de professionele ontwikkeling van de werknemer binnen het bedrijf.
3. Schorsing
Bij herhaaldelijk misbruik kan de werkgever verder gaan en een disciplinaire schorsing uitspreken. De werknemer wordt dan tijdelijk zonder loon geschorst. Deze sanctie wordt vaak toegepast bij ernstigere feiten, wanneer het gebruik van de smartphone een directe invloed heeft op de productiviteit van de werknemer of de werksfeer.
4. Ontslag
Ten slotte kan misbruik van de smartphone in de meest extreme gevallen leiden tot ontslag wegens wangedrag. Als de werkgever van mening is dat herhaaldelijk gebruik van de telefoon de bedrijfsactiviteiten ernstig schaadt of als de werknemer een formele bedrijfsregel heeft overtreden (bijvoorbeeld in bepaalde beroepen waar het gebruik van smartphones om veiligheidsredenen ten strengste verboden is), kan beëindiging van de arbeidsovereenkomst worden overwogen.
De rol van het huishoudelijk reglement
Elk bedrijf heeft een huishoudelijk reglement dat in bepaalde gevallen het gebruik van persoonlijke apparaten tijdens de werktijd kan reguleren. Dit document kan duidelijke grenzen stellen aan het gebruik van de smartphone of het zelfs in bepaalde specifieke contexten verbieden. Het is dus essentieel dat werknemers zich informeren over de interne regels van hun bedrijf.
Goed om te weten: Bovendien zien we steeds vaker handvesten voor het gebruik van digitale hulpmiddelen in bedrijven verschijnen. Deze handvesten maken het mogelijk om duidelijke regels vast te stellen voor het gebruik van smartphones en andere verbonden apparaten in een professionele context.
Uitzonderingen tijdens pauzes en in noodgevallen
De wet verbiedt het gebruik van smartphones op het werk echter niet volledig. Tijdens pauzes is de werknemer vrij om zijn telefoon te gebruiken zoals hij dat wil. Ook in noodgevallen (familiale problemen, belangrijke telefoontjes) mag de werknemer zijn telefoon raadplegen, zolang dit redelijk en incidenteel blijft.
Let er echter op dat u geen misbruik maakt van deze momenten! Als het gebruik van de smartphone buitensporig wordt, zelfs buiten de effectieve werktijd, kan dit door de werkgever als negatief worden ervaren.
Beroepen waarin het gebruik van de smartphone strikt gereglementeerd is
In bepaalde sectoren is het gebruik van de smartphone strikt gereglementeerd of zelfs verboden. Dit is met name het geval in beroepen waarin veiligheid een belangrijke rol speelt. In de industriële sector, het transport of de medische sector kan de smartphone bijvoorbeeld een risico vormen voor de veiligheid van personen of goederen. In deze situaties kan het gebruik van de persoonlijke telefoon formeel verboden zijn, met strenge sancties bij niet-naleving van de regels.
Hoe kunt u uw smartphone en uw werk combineren zonder sancties te riskeren?
Als het checken van uw smartphone een dagelijkse reflex is geworden, is het essentieel om een evenwicht te vinden om uw productiviteit niet te schaden en de regels van uw bedrijf niet te overtreden. Hier zijn enkele aanbevelingen om het gebruik van uw smartphone en uw professionele leven te combineren:
- Beperk het checken tot welbepaalde momenten, zoals pauzes.
- Vermijd storende meldingen door uw telefoon op stil te zetten of de modus ‘niet storen’ in te schakelen.
- Respecteer de instructies van het huishoudelijk reglement en de gebruiksvoorwaarden voor digitale hulpmiddelen.
Het gebruik van smartphones op het werk is dus een gevoelig onderwerp. Hoewel de Franse wet dit niet formeel verbiedt, stelt zij wel duidelijke grenzen aan de beschikbaarheid van de werknemer voor zijn werkgever. Elk bedrijf kan via zijn interne regels zijn eigen regels vaststellen. Bij misbruik kunnen de sancties variëren van een waarschuwing tot ontslag. Om problemen te voorkomen, wordt daarom aanbevolen om tijdens de werkuren matig en verantwoord gebruik te maken van uw smartphone.
