Het blijkt dat sommige ‘ouderwetse’ adviezen in werkelijkheid een ware schat aan wijsheid waren. Jarenlang hebben we onze ogen gerold bij de gewoontes van de vorige generatie, hun terughoudendheid om automatische incasso’s te accepteren, hun voorkeur voor telefoongesprekken en hun wantrouwen tegenover abonnementsdiensten. En toch doet zich vandaag een grappig fenomeen voor: de jongere generaties nemen, zonder dat ze dat echt zeggen, hetzelfde gedrag aan dat ze vroeger bekritiseerden.
Jongeren beginnen steeds meer waardering te krijgen voor eenvoudige telefoons, contant betalen wordt weer populair en digitale detoxvakanties kosten soms duizenden euro’s om te creëren wat de vorige generatie gewoon als een normale vakantie beschouwde.
Wat we vandaag de dag beschouwen als revolutionaire tips voor een beter leven, is in werkelijkheid vaak niet meer dan een terugkeer naar de beproefde praktijken van onze voorouders.
Sommige van deze gewoontes, die we als achterhaald beschouwden, waren helemaal niet achterhaald: het waren strategieën om ons te beschermen tegen problemen waarvan we toen nog geen weet hadden.
Terwijl wij ons haastten om alles opnieuw uit te vinden, hadden vorige generaties bepaalde waarden die ons vandaag de dag kunnen helpen om ons te beschermen tegen de angsten waarvoor we nu oplossingen zoeken in therapieën, apps of, erger nog, met AI.
1. Neem de tijd om na te denken voordat je handelt
De vorige generatie haastte zich niet. Voordat ze een huis kochten, van baan veranderden of zelfs een cadeau uitkozen, namen ze de tijd om na te denken, te vergelijken en met hun naasten te overleggen. Elke beslissing werd afgewogen.
Vandaag de dag leven we in het tijdperk van onmiddellijkheid: aankopen met één klik, onmiddellijke antwoorden op berichten, professionele beslissingen in realtime. Door deze snelheid missen we soms essentiële zaken en neemt de stress rond keuzes toe.
De vorige generatie paste wat je een vrijwillige ‘wachttijd’ zou kunnen noemen toe: door een paar uur of dagen te wachten voordat ze een beslissing namen, konden ze beter geïnformeerde beslissingen nemen, hun middelen beter beheren en spijt beperken.
Door deze gewoonte opnieuw in ons leven te introduceren, leren we niet toe te geven aan druk of urgentie en ons te verbinden met een vorm van innerlijke wijsheid, waarbij nadenken een hulpmiddel wordt om rustiger te leven.
2. Prioriteit geven aan persoonlijke interacties
Samenkomen terwijl we e-mails konden sturen, samenkomen terwijl we Skype konden gebruiken: de nadruk die de vorige generatie legde op persoonlijke interacties leek vaak ineffectief. Digitale connectiviteit leek veel beter.
Na de pandemie probeerden we wanhopig de sociale banden te herstellen die de schermen niet hadden kunnen behouden. Ondanks een ongekende connectiviteit was de eenzaamheid drukkend en had ze verontrustende proporties aangenomen. Die ontmoetingen rond een kopje koffie, die soms als “nutteloos” werden beschouwd, behielden een sociaal weefsel dat door de digitale waanzin was aangetast.
Koffie drinken met de buren, een borrel organiseren met vrienden, gewoon elkaar zien: de vorige generatie deed dat zonder erbij na te denken, terwijl wij dat vandaag de dag proberen te herintroduceren via zorgvuldig georganiseerde ‘gezellige evenementen’ of ‘ontmoetingsruimtes’ die zijn bedacht om banden te smeden of mensen elkaar te laten ontmoeten.
3. Uw privacy op het internet behouden
De vorige generatie gebruikte soms valse namen op sociale media, vermeed bankapps en publiceerde bijna nooit persoonlijke informatie.
Destijds leek dat misschien een soort technologische paranoia, terwijl wij al onze gedachten online zetten en gedetailleerde profielen aanmaakten die door iedereen konden worden gebruikt.
Datalekken, identiteitsdiefstal, manipulatie op sociale media: al hun angsten over het internet zijn bewaarheid geworden. Hun voorzichtigheid was geen angst voor technologie, maar de overtuiging dat privacy, eenmaal opgegeven, bijna onmogelijk terug te krijgen is.
Tegenwoordig betalen we voor VPN’s, gebruiken we valse e-mailadressen en wissen we koortsachtig onze digitale sporen. We proberen grenzen te herstellen die de vorige generatie nooit heeft opgegeven.
4. Geef de voorkeur aan telefoongesprekken boven sms’jes
“Bel me!” was een veelgehoorde vraag. Maar met de komst van de technologie hebben we jarenlang de kunst van het vermijden van mondelinge gesprekken geperfectioneerd, waardoor menselijke interactie is veranderd in een asynchrone uitwisseling.
Terwijl telefoneren iets biedt wat sms’jes nooit kunnen overbrengen: de toon van een stem, de nuances, de mogelijkheid om een misverstand in enkele minuten op te helderen in plaats van in eindeloze uitwisselingen.
Studies tonen aan dat een gesprek via de telefoon diepere banden creëert dan welke emoji dan ook, en vermindert eenzaamheid, vooral bij 65-plussers. Deze ‘nutteloze’ telefoontjes maakten het mogelijk om relaties te onderhouden met een diepgang die geschreven berichten niet kunnen evenaren.
Toen de vorige generatie belde, was ze echt aanwezig, luisterde ze en was ze beschikbaar voor een gesprek. Deze schijnbare inefficiëntie was in werkelijkheid een keuze: iemand je volledige aandacht geven.
5. Liever zelf je betalingen beheren dan automatische incasso’s en/of abonnementen
Herinner je je nog dat je je vader uitlachte omdat hij zijn rekeningen betaalde door elke maand een cheque te sturen en een register bij te houden? Hij wist precies waar zijn geld naartoe ging, omdat hij het fysiek verstuurde. Elke betaling was een weloverwogen actie.
De economie van abonnementen is vaak gebaseerd op ons vergeetachtigheid: die meditatie-app die we nooit gebruiken, die ongebruikte streamingdiensten of die maaltijdbezorgdienst die we steeds beloven op te zeggen… Sommige bedrijven bouwen hele economische modellen op onze onoplettendheid.
Volgens een enquête van Self Financial hebben mensen gemiddeld één betaald abonnement dat ze niet gebruiken, wat neerkomt op ongeveer 10 euro per maand. Hoewel dit bedrag op zich niet erg hoog is, blijven veel consumenten betalen voor ongebruikte diensten, wat in de loop van de tijd kan oplopen.
De vorige generatie ging bewust om met terugkerende betalingen. Elke maand waren deze betalingen weloverwogen handelingen, en geen verplichtingen die men kon negeren. Handmatig betalen was niet synoniem met inefficiëntie: het was een verantwoorde manier om je financiën te beheren, lang voordat moderne apps hun intrede deden.
6. Voorkeur voor bezit boven streaming
Die dvd-boxsets waar we om lachten? Die werken nog steeds. Geen abonnement, geen content die verdwijnt door digitalisering, geen films die bij de montage worden ingekort. De vorige generatie begreep dat bezit gelijk stond aan controle.
Streaming maakt van ons eeuwige huurders, afhankelijk van de beslissingen van bedrijven om toegang te krijgen tot cultuur. Je favoriete serie verdwijnt omwille van auteursrechten, je favoriete album verdwijnt van Spotify. Het gemak van streaming heeft een prijs: we hebben permanentie ingeruild voor gemak.
Boeken op hun boekenplanken hebben geen wifi nodig. Hun cd- of vinylcollectie vereist geen abonnement. Wat misschien te veel ruimte in beslag leek te nemen, was in werkelijkheid een vorm van culturele autonomie.
7. Werk en privéleven duidelijk scheiden
De vorige generatie verliet het kantoor om 17 uur. Ze checkten hun e-mails niet in het weekend en gebruikten een aparte zakelijke telefoon wanneer dat nodig was. Destijds kon men dat ‘een gebrek aan ambitie’ noemen, terwijl het gewoon een cultuur was van respect voor persoonlijke grenzen.
Tegenwoordig kopen we een tweede telefoon om die grenzen te behouden, installeren we apps om zakelijke meldingen te blokkeren en volgen we workshops over ‘de balans tussen werk en privé’. We proberen wanhopig die natuurlijke scheiding te herstellen die de vorige generatie nooit heeft opgegeven.
Zelfs het woon-werkverkeer, dat velen vandaag de dag niet meer doen, had een functie: het markeerde een overgang tussen twee werelden. De vorige generatie begreep dat: altijd beschikbaar zijn betekent dat je nergens volledig aanwezig bent.
8. Contant geld gebruiken voor dagelijkse aankopen
Nog niet zo lang geleden, toen kaarten en betalingen via de telefoon al bestonden, leek de vorige generatie ouderwets door contant te betalen. Toch wist ze altijd precies wat ze uitgaf, lette ze op elke transactie en merkte ze prijsstijgingen onmiddellijk op.
Contant geld zorgde voor een soort wrijving, waardoor impulsieve uitgaven werden voorkomen. Het was onmogelijk om per ongeluk een abonnement op een dienst te nemen of digitale sporen achter te laten bij elke aankoop. Geen enkele computerbug kon haar aankopen onderbreken. Bovendien tonen studies aan dat betalingen in contanten het bewustzijn van de uitgaven versterken en impulsieve aankopen beperken.
Tegenwoordig herontdekken veel jongeren in Frankrijk contant geld via methoden zoals ‘cash stuffing’ (de envelopmethode), waarbij contant geld in enveloppen wordt gestopt die zijn gelabeld volgens de uitgavenposten. Volgens TF1 Info maakt meer dan een derde van de 18- tot 34-jarigen hiervan gebruik om hun budget beter onder controle te houden.
Door contant geld te gebruiken, worden veel mensen zich ‘bewust’ van hun uitgaven: het hanteren van bankbiljetten versterkt het reële besef en de enveloppen worden fysieke referentiepunten voor het budget dat aan elke categorie is toegewezen. De Banque de France beveelt deze methode trouwens aan als een eenvoudig hulpmiddel voor budgetbeheer: men kan geld opnemen, het over enveloppen verdelen of “subrekeningen” (virtuele enveloppen) gebruiken, afhankelijk van de behoeften.
9. Albums en afgedrukte foto’s bewaren
Terwijl velen van ons duizenden foto’s in de cloud opslaan die we nooit zullen bekijken, drukte de vorige generatie haar belangrijkste foto’s af en organiseerde ze. En die albums zijn vandaag vaak de enige familiefoto’s die we echt bekijken.
De tienduizenden foto’s (goede en slechte) op onze telefoon zijn moeilijk terug te vinden, vaak vermengd met van alles en nog wat, en worden uiteindelijk nutteloos. Het album op de salontafel daarentegen leidt tot gesprekken, creëert momenten van uitwisseling en blijft aanwezig in de herinneringen. Fysieke foto’s dwingen ons om te selecteren: we printen alleen wat echt goed of belangrijk is.
Jongeren die tegenwoordig camera’s gebruiken of muren met foto’s versieren, herontdekken wat de vorige generatie al wist: een afgedrukte foto is niet zomaar een stukje data, het is een object vol betekenis.
Laatste gedachte
“Dit besef relativeert de zaken: de vorige generatie redeneert anders dan wij. Terwijl wij de voorkeur geven aan efficiëntie en gemak, legde zij de nadruk op onafhankelijkheid en relaties. We hebben haar voorzichtigheid vaak geïnterpreteerd als een onvermogen om vooruit te gaan, terwijl het meestal een weloverwogen keuze was.
Ze hadden niet altijd gelijk, want niemand heeft altijd gelijk. Maar hun scepsis ten opzichte van snelle veranderingen, hun gewoonte om oud en nieuw naast elkaar te laten bestaan en hun zorg voor de bescherming van de privacy zijn niet zomaar generatiegebonden eigenaardigheden.
Het zijn beschermingsstrategieën die zijn ontwikkeld door mensen die genoeg ervaring hebben opgedaan om de mechanismen ervan te begrijpen
De ironie is perfect: vandaag betalen we de prijs voor wat de vorige generatie altijd heeft gedaan. Analoge ervaringen, digitale ontkoppeling, echte banden… we nemen hun wijsheid over en presenteren die als een soort innovatie. Maar de echte revolutie zou misschien zijn om te erkennen dat sommige dingen niet hoefden te worden veranderd
