In het Queen Elizabeth National Park in Oeganda trotseert een ernstig verminkte leeuw al jaren alle verwachtingen. Hoewel hij een poot en een oog mist en bijna aan zijn lot is overgelaten, heeft hij toch een manier gevonden om te overleven. Nieuwe beelden hebben eindelijk onthuld hoe.
Jacob, een leeuw van 11 jaar, trok vorig jaar al de aandacht van de wereld toen hij samen met zijn broer Tibu 1,5 km door een rivier vol krokodillen zwom. Een record voor zijn soort. Maar zijn verhaal begon al veel eerder: in 2020 raakte hij verstrikt in een strik van een stroper en verloor hij zijn linkerachterpoot. Vervolgens werd hij door een waterbuffel met zijn hoorns gestoken, waardoor hij een oog verloor.
De onderzoekers waren het er unaniem over eens: een leeuw met een dergelijke handicap zou niet lang kunnen overleven. Carnivoren in deze toestand beperken zich over het algemeen tot aas en vee, of overleven dankzij een kudde buffels als ze geluk hebben. Jacob heeft alleen zijn broer om hem te steunen.
“In plaats daarvan weigert hij op te geven”, benadrukt Alexander Braczkowski van het Kyambura Lion Monitoring Project, die hem sinds 2017 volgt. Zijn overleving was zo onbegrijpelijk dat de onderzoekers dachten dat het een wonder was, totdat een thermische drone de waarheid onthulde.
Het geheim onthuld: deze leeuw jaagt als een luipaard
De nieuwe beelden tonen een gedrag dat totaal ongekend is voor een volwassen leeuw. Jacob jaagt namelijk op dezelfde manier als een luipaard. Omdat hij niet in staat is om te sprinten of zijn prooien te overmeesteren volgens de klassieke techniek van leeuwen, past hij een hinderlaagstrategie toe: hij verschuilt zich in dicht struikgewas, springt op zeer korte afstand toe of graaft zelfs zijn prooien op.
Hij richt zich ook op dieren die leeuwen zelden jagen. ’s Nachts hebben de camera’s van Daniel Snyders en het Kyambura Lion Project hem gefilmd terwijl hij alleen of samen met zijn broer 200 kilo zware boszwijnen aanviel.
“Jacob maakt geen schijn van kans bij een achtervolgingsjacht”, legt Alexander Braczkowski uit. Het feit dat hij voor een heel specifiek soort prooi kiest, toont aan dat hij zijn voedingspatroon heeft aangepast. Hij neemt enorme risico’s en gedraagt zich meer als een luipaard. Maar hij heeft geen keuze, en het werkt.”
Volgens Andrew Loveridge van Panthera, een wereldwijde organisatie voor de bescherming van wilde katachtigen, zijn er veel katachtigen die een ledemaat verliezen door vallen. Craig Packer van de Universiteit van Minnesota denkt zelfs dat er bij andere leeuwen in de regio bepaalde aanpassingen zouden kunnen optreden. Maar dat is niet wat de observaties laten zien: in dit park jagen leeuwen gewoonlijk op snel groot wild, zoals antilopen of buffels.
Zelfs boomleeuwen, die bekend staan om hun klimkunsten, gebruiken andere technieken dan luipaarden. En “driepootleeuwen” overleven meestal dankzij hun troep, aldus George Schaller. Hier is dat niet het geval.
Een essentiële figuur voor de toekomst van de leeuwen in Oost-Afrika
Jacob steekt regelmatig het Kazinga-kanaal over, soms wel 20 keer in de afgelopen twee jaar. Ondanks zijn beperkingen legt hij nog steeds 1,73 km per dag af, een aanzienlijke afstand voor een ernstig gewonde leeuw. Dit zou kunnen duiden op een gebrek aan prooien of een zoektocht naar partners.
Maar het meest fascinerende is misschien wel wat deze strategie zou kunnen betekenen: een potentieel overdraagbaar gedrag. In een regio waar leeuwen te maken hebben met de druk van klimaatverandering, habitatverlies en menselijke expansie, zou deze innovatie kunnen bijdragen aan het voortbestaan van de populatie in de toekomst.
Voor Alexander Braczkowski is Jacob een “symbolisch en genetisch” waardevolle leeuw geworden. Een echte overlever, bevestigt George Schaller. “Het is een soort vechtersbazen.”
