We grijpen ernaar als we geen energie hebben, ons niet kunnen concentreren of niet willen slapen. Energiedrankjes – want daar hebben we het over – moeten energie geven, de prestaties verbeteren en je binnen enkele minuten “op de been brengen”. Achter de belofte van onmiddellijke kracht kan echter een hoog risico voor het hart, de nieren en het zenuwstelsel schuilgaan. Dat ondervond een 21-jarige man die elke dag enkele liters energiedrank dronk om zich voor te bereiden op sportwedstrijden
Het geval van een 21-jarige
Volgens de Daily Mail belandde een 21-jarige man uit Turkije op de spoedeisende hulp met misselijkheid en braken. Uit onderzoek bleek dat het creatininegehalte in zijn bloed vijf keer hoger was dan normaal en het fosforgehalte drie keer hoger. Dit leidde tot de diagnose van acute nierbeschadiging van de derde graad, oftewel matig nierfalen.
De man had eerder geen ernstige gezondheidsproblemen gemeld, rookte niet, dronk geen alcohol, gebruikte geen drugs en had geen overgewicht. Tijdens het interview gaf hij echter toe dat hij de afgelopen maand ongeveer twee liter, oftewel acht blikjes energiedrank per dag, had gedronken om zich voor te bereiden op een hardloopwedstrijd waaraan hij wilde deelnemen.
Zoals artsen hebben aangegeven, betekent een dergelijke ernstige verstoring van de nierfunctie dat het lichaam niet in staat is om toxines effectief uit het bloed te verwijderen, wat in extreme gevallen kan leiden tot een hartaanval, beroerte of meervoudig orgaanfalen.
Waarom zijn energiedrankjes schadelijk?
Energiedrankjes bevatten grote hoeveelheden cafeïne, een psychoactieve stof die het zenuwstelsel stimuleert. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) schat dat de veilige dosis cafeïne voor kinderen niet hoger mag zijn dan 3 mg per kilogram lichaamsgewicht – dat is ongeveer 100 mg voor een 10-jarige. Een standaardblikje van 250 ml bevat gemiddeld 80 mg cafeïne en grotere verpakkingen (500 ml) zelfs 160 mg. Daar komen nog andere bronnen van cafeïne bij, zoals cola, thee en chocolade.
Energiedrankjes bevatten vaak ook taurine, guarana en plantenextracten. Zoals het Nationaal Centrum voor Voedingseducatie (NCEŻ) benadrukt, kan de combinatie hiervan de werking van cafeïne versterken, waardoor het risico op hartkloppingen, slapeloosheid en hypertensie toeneemt.
Suiker – de helft van de dagelijkse limiet in één blikje
Het hoge cafeïnegehalte is niet het enige probleem. Een gemiddelde energiedrank levert maar liefst 10-11 g suiker per 100 ml, ofwel 25-27 g in een klein blikje – dat is de helft van de maximale dagelijkse hoeveelheid suiker die wordt aanbevolen voor een volwassene met een dieet van 2000 kcal.
Een teveel aan suiker draagt niet alleen bij aan tandbederf, maar ook aan obesitas, insulineresistentie en diabetes type 2. De populaire “suikervrije” versies zijn helemaal niet gezonder – volgens een rapport van de WHO leidt het gebruik van zoetstoffen niet tot blijvende resultaten bij het afvallen.
Bijwerkingen: van hoofdpijn tot hartritmestoornissen
Volgens het NCEŻ ervaart zelfs een op de drie jongeren na het drinken van een energiedrankje onaangename symptomen, waaronder:
- hartkloppingen,
- hoofdpijn,
- prikkelbaarheid,
- een gevoel van ernstige vermoeidheid.
In de medische literatuur zijn ook gevallen van hartaanvallen en hartritmestoornissen beschreven, en in Polen is er een dodelijk geval van vergiftiging geweest na consumptie van een drankje dat was bereid met pure cafeïne.
Bij kinderen gaat het regelmatig drinken van energiedrankjes vaker gepaard met buikpijn, slaapstoornissen en concentratieproblemen. Het drinken van dergelijke dranken in plaats van rust te nemen, maskeert alleen maar de vermoeidheid en kan leiden tot chronische uitputting.
De markt blijft groeien ondanks beperkingen
Sinds 1 januari 2024 geldt in Polen een verbod op de verkoop van energiedrankjes met meer dan 150 mg/l cafeïne of met taurine aan personen jonger dan 18 jaar, evenals een verbod op de verkoop ervan in scholen en automaten.
Desondanks groeit de markt. Volgens gegevens van NielsenIQ is de verkoop van energiedrankjes en sportdrankjes tussen april 2024 en maart 2025 met 380.000 hectoliter gestegen, waarbij vooral vitamine- (+36%) en sportdrankjes (+19%) een sterke groei lieten zien.
