De kwestie van het bezit van contant geld roept bij particulieren veel vragen op. Tussen de angst voor illegaliteit en onbekendheid met de regels is het raadzaam om te verduidelijken wat de Nederlandse wetgeving werkelijk toestaat. Hoewel digitale betaalmiddelen aan populariteit winnen, wordt nog steeds bijna de helft van alle transacties met bankbiljetten en munten uitgevoerd. Het bewaren of vervoeren van grote sommen geld is echter niet zonder juridische gevolgen. We lichten de regels toe die van toepassing zijn op deze gangbare, maar vaak verkeerd begrepen praktijk.
Het wettelijke kader voor het bezit van bankbiljetten en munten
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is er geen wettelijke bepaling die expliciet een maximum stelt aan het bedrag aan contant geld dat u thuis mag bewaren. De Nederlandse wetgeving legt geen limiet op voor contant geld dat in een persoonlijke kluis, onder een matras of in een la wordt bewaard. Het ontbreken van een maximumlimiet betekent echter niet dat er sprake is van een rechtsvrije zone. De traceerbaarheid van geld is voor de belastingdienst en de gerechtelijke autoriteiten het doorslaggevende element.
De regelgeving wordt strenger wanneer het gaat om het overschrijden van de grenzen van de Europese Unie. De monetaire en financiële wetgeving legt een meldingsplicht op zodra u het grondgebied binnenkomt of verlaat met 10.000 euro of meer. Deze regel geldt niet alleen voor bankbiljetten, maar ook voor endosable cheques, edelmetalen zoals goud en postwissels. Voor mensen die sociale uitkeringen ontvangen, is deze regel van bijzonder belang voor de aangifte van hun vermogen.
Deze verplichting geldt voor gehuwde of geregistreerde paren, waarvan de goederen als gemeenschappelijk worden beschouwd. Als elk lid van het koppel 6.000 euro bij zich heeft, wordt de aangifteplicht overschreden. Alleen door een juridisch document voor te leggen dat een regime van scheiding van goederen bevestigt, kan deze veronderstelling worden weerlegd. Het niet naleven van deze formaliteit kan leiden tot aanzienlijke administratieve en strafrechtelijke sancties.
De herkomst van de gelden rechtvaardigen als essentieel criterium
De belastingdienst en de opsporingsdiensten onderzoeken systematisch de herkomst van grote bedragen die bij controles worden ontdekt. Als u duizenden euro’s in contanten bezit, moet u aantonen dat deze bedragen afkomstig zijn van aangegeven inkomsten, een reguliere verkoop of een gedocumenteerde erfenis. Deze eis is bedoeld om het witwassen van zwart geld en het verbergen van niet-aangegeven inkomsten te voorkomen.
Een administratieve tolerantie van ongeveer 10.000 euro wordt over het algemeen aanvaard voor contant geld dat zonder onmiddellijke rechtvaardiging in bezit is. Boven deze drempel kan het ontbreken van bewijs over de herkomst van de gelden leiden tot een vermoeden van fraude. De autoriteiten voeren dan een contextuele analyse uit waarbij rekening wordt gehouden met verschillende factoren: het inkomensniveau van het huishouden, de consistentie met de gebruikelijke levensstijl en de aanwezigheid van andere niet-aangegeven vermogenswaarden.
Uit de jurisprudentie blijkt dat de beroepssituatie van invloed is op de beoordeling door de autoriteiten. Een handelaar die dagelijks met contant geld werkt, zal het gemakkelijker kunnen rechtvaardigen dat hij over grote sommen contant geld beschikt dan een werknemer die alleen bankoverschrijvingen ontvangt. Ambachtslieden, restauranthouders en detailhandelaren kunnen dus rekenen op een zekere mate van begrip, op voorwaarde dat ze deze bedragen kunnen koppelen aan hun aangegeven activiteiten.
De risico’s bij een controle
De ordediensten beschikken over uitgebreide bevoegdheden bij identiteitscontroles of huiszoekingen. De ontdekking van grote hoeveelheden contant geld kan een gerechtelijke procedure in gang zetten als u de herkomst ervan niet op overtuigende wijze kunt verklaren. De onderzoekers zoeken naar aanwijzingen voor belastingfraude of deelname aan illegale activiteiten, met name in het kader van de strijd tegen drugshandel en terrorismefinanciering.
De gevolgen kunnen zijn:
- Voorlopige inbeslagname van de ontdekte bedragen voor de duur van het onderzoek
- Een fiscale correctie als de belastingdienst vaststelt dat er inkomsten zijn verborgen
- Strafrechtelijke vervolging wegens witwassen of zware fraude
- De toepassing van financiële sancties die meerdere malen het oorspronkelijke bedrag kunnen bedragen
De Banque de Nederlandse benadrukt dat de geleidelijke afname van contant geld het opsporen van atypisch gedrag vergemakkelijkt. Grote en herhaalde geldopnames trekken nu de aandacht van financiële instellingen, die aan strengere waakzaamheidsverplichtingen zijn onderworpen. Deze instellingen moeten elke verdachte transactie die mogelijk frauduleuze activiteiten verbergt, melden aan Tracfin, de financiële inlichtingendienst.
Praktische aanbevelingen om uw liquide middelen te beveiligen
Om ongemakken te voorkomen, kunt u het beste een transparante aanpak hanteren bij het beheer van uw contant geld. Bewaar systematisch de documenten die de herkomst van grote bedragen aantonen: loonstrookjes, verkoopbewijzen, erfrechtelijke documenten of bankafschriften waarop legitieme opnames staan vermeld. Deze documentatie vormt uw beste bescherming in geval van vragen van de autoriteiten.
Geef de voorkeur aan veilige alternatieven voor het opslaan van grote waarden. Bankkluizen bieden optimale bescherming tegen diefstal en brand en zorgen tegelijkertijd voor een geruststellende traceerbaarheid voor de overheid. Als u er toch voor kiest om contant geld thuis te bewaren, beperk dan de bedragen en zorg ervoor dat u elk bedrag kunt koppelen aan een aangegeven bron van inkomsten. Deze eenvoudige voorzorgsmaatregel voorkomt complicaties bij een eventuele belastingcontrole of gerechtelijk onderzoek.
