Kan het dwingen van Italiaanse banken en verzekeraars om miljarden te betalen de gewaagde begrotingsmaatregel zijn die het fiscale traject van het land verandert? De Italiaanse regering hoopt dat zeker, nu zij een opvallend nieuw begrotingsplan voor 2026 presenteert met grote gevolgen voor de financiële sector, middenklassegezinnen en openbare diensten. Is dit een keerpunt of gewoon weer een nieuwe pagina in het begrotingsverhaal?
Banken en verzekeraars: tijd om te betalen
Op vrijdag 17 oktober keurde de Italiaanse regering haar begroting voor 2026 goed, en die bevat meer plotwendingen dan uw favoriete tv-drama. In een stap die zowel gewaagd is als, laten we eerlijk zijn, waarschijnlijk voor wat onrust zal zorgen bij de bankdirecties, worden banken en verzekeringsmaatschappijen opgeroepen om forse bijdragen te leveren aan de nationale rekeningen. Het gaat hier niet om kleingeld – volgens minister van Economische Zaken Giancarlo Giorgetti zullen deze maatregelen enkele miljarden euro’s opleveren.
Hoe wordt het geld bijeengebracht? Giorgetti noemt het een “mix van maatregelen”, een uitdrukking die beelden oproept van een fiscale smoothie, behalve dat deze uniek is voor de specifieke smaak van Italië op het gebied van begrotingsmanoeuvres. Het pakket maakt gebruik van bestaande voorzieningen die door banken en verzekeraars zijn gereserveerd, en verhoogt de lokale bedrijfsbelasting. De totale bijdrage wordt geraamd op maar liefst 4,5 miljard euro in 2026, zoals gemeld door de Italiaanse pers.
“Geaccepteerd, zij het met tegenzin”, zo omschreef Giorgetti de reactie van de banken. Blijkbaar springt de financiële sector niet van vreugde over het nieuws, maar de regering is van mening dat het systeem de maatregelen zonder grote gevolgen kan “verwerken”.
De boeken in evenwicht brengen: Europa kijkt toe
Het doel van deze ambitieuze begroting is niet alleen om geld te innen bij de financiële elite. Het plan is bedoeld om Italië weer volledig in overeenstemming te brengen met de Europese begrotingsregels. Het doel? Een overheidstekort van 2,8% van het bbp voor het jaar – ruim onder het Europese plafond van 3%.
Deze bijdrage van de banken was de laatste grote knoop die binnen de regeringscoalitie moest worden ontward. Aan de ene kant stond de extreemrechtse Liga, die zich sterk maakte voor de maatregel. Tegenover hen stonden – in ieder geval tot het einde – de conservatieven van Forza Italia.
De secretaris en vicepremier van Forza Italia, Antonio Tajani, uitte uiteindelijk zijn opluchting dat er “geen directe belasting op superwinsten van banken” kwam. Dus hoewel er nieuwe heffingen komen, is de meest gevreesde (voor banken althans) van de tafel gehouden.
Premier Giorgia Meloni bedankte de banksector diplomatiek en zei dat zij bij hen “een bewustzijn van de bredere context van Italië” had gevonden. Haar hoop? Dat een “werkende strategie” iedereen ten goede zal komen – ook degenen die de rekening betalen – door de financiële stabiliteit van het land te versterken.
Wie profiteert ervan – en wie betaalt?
De begroting voor 2026 is niet alleen bedoeld om gaten te dichten. Van het pakket van 18 miljard euro is ongeveer 9 miljard euro gereserveerd voor een belastingverlaging die rechtstreeks gericht is op de middenklasse. Er is ook een fiscale amnestie voor het jaar 2023 en diverse andere aanpassingen – een “beetje hier, beetje daar”-benadering, zo u wilt.
- De laagste pensioenen worden maandelijks met 20 euro verhoogd.
- Werkende moeders krijgen een bonusverhoging: van 40 naar 60 euro per maand.
- Het noodlijdende volksgezondheidssysteem krijgt in 2026 een impuls van 5 miljard euro.
- Met de extra middelen zullen naar verwachting ongeveer 6.300 verpleegkundigen en 1.000 artsen worden aangeworven.
- Verpleegkundigen zouden in 2026 een salarisverhoging van ongeveer 1.630 euro moeten krijgen.
Klinkt goed? Er is echter een addertje onder het gras: de begroting moet nog worden goedgekeurd door ieders favoriete Italiaanse instelling: het parlement. Totdat de parlementsleden hun goedkeuring geven, blijft de spanning voortduren.
De weg vooruit: stabiliteit of storm?
De nieuwste begroting van Italië is duidelijk een behendige politieke evenwichtsoefening. Door miljarden op te halen bij banken en verzekeraars hoopt de regering te voldoen aan de Europese regels, de openbare diensten te versterken en de middenklasse een bot toe te werpen, zonder de financiële sector overboord te gooien. Natuurlijk is het feit dat de banken “met tegenzin” akkoord gaan geen garantie voor een vlotte afloop, maar de regering zegt dat er geen vervelende naschokken zullen zijn.
Zullen deze maatregelen echt alles veranderen? Het bewijs zal in het parlement worden geleverd. Voorlopig gokken Italiaanse functionarissen op een recept dat – mits goed bereid – eindelijk zowel Brussel als de eigen burgers tevreden zou kunnen stellen. Laten we hopen dat iedereen de smaak lekker vindt.
